Trwałość projektu we wnioskach unijnych

Każdy beneficjent, który otrzymał dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej, zobowiązany jest po otrzymaniu dotacji na zachowanie trwałości projektu. Taki obowiązek nałożony jest przez umowę o dofinansowanie. O definicji trwałości projektu mówią przepisy prawa krajowego oraz wspólnotowego, a niewypełnienie tego obowiązku może wiązać się z poważnymi konsekwencjami.

Definicja trwałości projektu

Trwałość projektu definiuje się jako czas, w jakim beneficjent zobowiązuje się do zachowania w niezmienionej formie wskaźników projektu, zadeklarowanych we wniosku o dofinansowanie. Należy tu zaliczyć liczbę stworzonych miejsc pracy oraz zakupione środki trwałe. Obowiązek zachowania trwałości dotyczy projektów infrastrukturalnych oraz inwestycyjnych, w których dokonywane są zakupy sprzętu lub wyposażenia.

Zgodnie z postanowieniami art. 71. rozporządzenia ogólnego w przypadku operacji obejmującej inwestycję w infrastrukturę lub inwestycje produkcyjne, trwałość projektów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności musi być zachowana przez 5 lat (3 lata w przypadku MŚP - w odniesieniu do projektów, z którymi związany jest wymóg utrzymania inwestycji lub miejsc pracy) od daty płatności końcowej.

Za datę płatności końcowej uznawana jest:

• w przypadku, gdy środki przekazywane są w ramach rozliczenia wniosku o płatność końcową - datę przelewu na rachunek bankowy beneficjenta,
• w pozostałych przypadkach – datę zatwierdzenia wniosku o płatność końcową.

Naruszenie zasady trwałości

Sytuacja, w której naruszona zostanie co najmniej jedna z zamieszczonych poniżej przesłanek, nazywana jest naruszeniem zasady trwałości.

Do kryteriów tych należą:

• zaprzestanie działalności produkcyjnej lub przeniesienie jej poza obszar wsparcia programu,
• nastąpi zmiana własności elementu współfinansowanej infrastruktury, która daje przedsiębiorstwu lub podmiotowi publicznemu nienależne korzyści,
• nastąpi istotna zmiana wpływająca na charakter projektu, jego cele lub warunki realizacji, która mogłaby doprowadzić do naruszenia jego pierwotnych założeń.

Naruszeniem zasady trwałości jest również (w przypadku inwestycji w infrastrukturę lub inwestycji produkcyjnych) przeniesienie w okresie 10 lat od daty płatności końcowej działalności produkcyjnej poza obszar UE. Zasada ta nie ma zastosowania do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

Konsekwencje zasady naruszenia trwałości

Beneficjent, który naruszył zasadę trwałości, może być zmuszony do zwrotu środków otrzymanych na realizację projektu wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych, proporcjonalnie do okresu niezachowania obowiązku trwałości.

Sprawozdawczość

Każda osoba, której projekt podlega zasadzie trwałości, obarczona jest obowiązkiem sporządzania sprawozdań. To one są podstawą do oceny przez instytucję udzielającą wsparcia, czy nie nastąpiło naruszenia zasady trwałości. Oświadczenia składane są raz w roku. Na ich podstawie instytucja przeprowadza analizę ryzyka, która stanowi podstawę do wytypowania projektów do kontroli. Inspekcja może zostać także przeprowadzona doraźnie, gdy zaistnieją przypuszczenia, że mogło nastąpić złamanie tej zasady.

W celu uniknięcia nieprzyjemności należy informować instytucję o następujących sprawach:

• każdej zmianie w przedsiębiorstwie, instytucji mającej wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie zadeklarowanych wskaźników rezultatu w projekcie,
• możliwości odzyskania podatku VAT, w przypadku gdy był on wydatkiem kwalifikowalnym w projekcie,
• zmianach powodujących uzyskanie nieuzasadnionej korzyści,
• zmianie charakteru lub własności projektu albo zaprzestaniu działalności.

Opracowano:
Grzegorz Szafrański
InServices.pl